Της Βασιλικής Κατριβάνου* από το unfollow
Η πρακτική να μπαίνουν στην απομόνωση σε τέτοια δωμάτια άνθρωποι που βρίσκονται σε ψυχική διέγερση εφαρμόζεται και σε κάποια ψυχιατρεία, στη χώρα μας και το εξωτερικό. Είναι αμφιλεγόμενο αν είναι προτιμότερη από την πρακτική της καθήλωσης, στην οποία έχουμε καλύτερη επιτήρηση και όχι τέτοια απομόνωση· σε κάθε περίπτωση, πάντως, πρέπει να χρησιμοποιείται σε ακραίες περιπτώσεις, με αυστηρούς όρους και πρωτόκολλο. Στις άλλες δομές που εφαρμόζεται, ο άνθρωπος δεν είναι γυμνός, υπάρχει στρώμα στο πάτωμα και δεν παραμένει στην απομόνωση για τόσο καιρό. Η εγκατάλειψη του ανθρώπου στον εαυτό του δεν είναι θεραπεία· είναι απλώς ένας τρόπος διαχείρισης της κατάστασης της διέγερσης, όταν δεν ξέρεις τι να τον κάνεις.
Η νοσηλεύτρια μάς είπε ότι οι κρατούμενοι δείχνουν την ευγνωμοσύνη τους στο προσωπικό, φιλώντας του τα χέρια. Εγώ σκέφτομαι ότι αυτές είναι βάναυσες πρακτικές ασύλου. Ένας άνθρωπος τρελαίνεται ή αποτρελαίνεται, αν μένει απομονωμένος για μέρες σε τέτοιες συνθήκες. Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα, καθώς υπάρχουν καταγγελίες ότι η πρακτική αυτή χρησιμοποιείται ως καψόνι ή τρόπος «πειθάρχησης». Πρόκειται για μια πρακτική που έχει τα χαρακτηριστικά της απομόνωσης του ψυχιατρείου και της πειθαρχικής απομόνωσης του κελιού. Οι άνθρωποι υπόκεινται στις δυσμένειες και των δύο, χωρίς τα δικαιώματα ούτε του ψυχικά ασθενούς ούτε του ποινικού κρατούμενου.
Στο Ψυχιατρείο της φυλακής του Κορυδαλλού νοσηλεύονται αυτή τη στιγμή 259 άτομα, ενώ η χωρητικότητα είναι 160. Ανάμεσά τους υπάρχουν και 4 ανήλικοι, που κρατούνται μαζί με τους ενήλικους.
Υπάρχουν και βαριά περιστατικά -τάσεις αυτοκτονίας, σχιζοφρένεια, βαριά κατάθλιψη, διπλή διάγνωση (ψυχιατρική και τοξικοεξάρτησης)-, αλλά δεν υπάρχει μόνιμος ψυχίατρος· μόνο εφημερεύοντες και μια ομάδα από γιατρούς, που επισκέπτονται τους ασθενείς δύο φορές την εβδομάδα. Αδιανόητο είναι ένα ψυχιατρείο χωρίς ψυχίατρο. Και επίσης χωρίς ψυχολόγο. Σ’ έναν τέτοιο χώρο, οι ασθενείς χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση, ψυχολογική φροντίδα, υποστήριξη, σε πολλές περιπτώσεις και ψυχοθεραπεία – και όχι απλώς συνταγογράφηση. Υπάρχουν μόνο τρεις νοσοκόμοι, ο ένας από τους οποίους ηλικιωμένος, και έτσι κάποιοι σωφρονιστικοί τελούν χρέη νοσοκόμου. Για τους τοξικοεξαρτημένους δεν υπάρχουν προγράμματα απεξάρτησης, παρά μόνο συνταγογράφηση και άπειρα ηρεμιστικά για τη διαχείριση των ανθρώπων. Το 18 ΑΝΩ επισκέπτεται το ψυχιατρείο μια φορά την εβδομάδα, όχι όμως για θεραπεία αλλά για ενημέρωση και κάποια ψυχολογική υποστήριξη. Με λίγα λόγια, το Ψυχιατρείο των φυλακών δεν πληροί τους όρους της νοσηλείας και της θεραπείας, αλλά περισσότερο του στοιβάγματος των ανθρώπων και της διαχείρισής τους.
Στο νοσοκομείο των φυλακών. Νοσηλεύονται σ’ αυτό 209 ασθενείς, ενώ υπάρχουν μόνο 60 κλίνες. Πώς γίνεται αυτό το μαγικό; Οι 128 οροθετικοί στοιβάζονται σε διπλά κρεβάτια, πάνω-κάτω, με ελάχιστη απόσταση μεταξύ τους. Σε ένα δωμάτιο με προδιαγραφές για 7 άτομα νοσηλεύονταν 17 οροθετικοί, οι οποίοι μπορεί και να εκτίσουν όλο το διάστημα της ποινής στους σ’αυτό τον χώρο. Οι οροθετικοί, λόγω των μειωμένων αντιστάσεων του ανοσοποιητικού τους συστήματος, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι: η γρίπη ή η ίωση του ενός εξαπλώνεται σε όλους, καθώς βέβαια και η ηπατίτιδα. Είδαμε ασθενείς να τρώνε στο κρεβάτι, μιας και στους θαλάμους δεν υπάρχουν αρκετές καρέκλες και τραπέζια. Κάποιος ασθενής μάς έδειξε ένα ρολό πεπιεσμένου χαρτιού πάνω στο οποίο καθόταν, αντί καρέκλας.
Πολλοί μας μίλησαν για τις μεγάλες καθυστερήσεις. Αργούν πολύ, μας είπαν, να φτάσουν τα φάρμακά τους ή τα αποτελέσματα των εξετάσεών τους. Και, όπως ξέρουμε, είναι πολύ επικίνδυνο για την υγεία ενός οροθετικού να διακόψει τη θεραπεία, γιατί δεν έχει έρθει έγκαιρα το φάρμακό του.
Νοσηλεύονται, ακόμα, άνθρωποι με πολυανθεκτική φυματίωση, η οποία θεραπεύεται δύσκολα και ενδέχεται να είναι θανατηφόρα. Κινδυνεύουν να κολλήσουν άλλοι κρατούμενοι και το σωφρονιστικό προσωπικό, ενώ ιδιαίτερα κινδυνεύουν οι οροθετικοί. Υπάρχουν, επιπλέον, περιπτώσεις φυματικών που συγχρόνως είναι και οροθετικοί.
Υπάρχει και η συνέχεια. Όταν έρθει η στιγμή να αποφυλακιστεί κάποιος που εκτίει την ποινή του στο νοσοκομείο, πάσχοντας από πολυανθεκτική φυματίωση, αν είναι φτωχός και ανασφάλιστος, όπως συμβαίνει πολύ συχνά, βγαίνει από τη φυλακή χωρίς καμία μέριμνα και δυνατότητα να συνεχίσει τη θεραπεία του, με κίνδυνο για τη δική του υγεία και ζωή, αλλά και του περίγυρού του.
Σοβαρό επίσης είναι το πρόβλημα με την ηπατίτιδα C, με αυξημένο αριθμό κρουσμάτων, και στους κρατούμενους και στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους.
Όπως μας ενημέρωσαν οι γιατροί, στην πρότασή τους όλοι οι κρατούμενοι να κάνουν εξέταση αίματος όταν μπαίνουν στη φυλακή, το Υπουργείο απαντάει ότι δεν υπάρχει το ανάλογο κονδύλι και εργαστήρια. Και, ακόμα, λέει, ότι μετά δεν θα ξέρουν τι να κάνουν τους (πολλούς) οροθετικούς που θα προκύψουν! Ας σημειωθεί, μόνο, ότι η εξέταση αίματος στοιχίζει μόλις 2,5 ευρώ ανά άτομο, την ίδια στιγμή που διατίθενται μεγάλα κονδύλια για τη δημιουργία φυλακών υψίστης ασφαλείας…
Επίσης, οι γιατροί θεωρούν απαραίτητο οι ασθενείς κατά την εισαγωγή να κάνουν οπωσδήποτε εξέταση πτυέλων και ακτινογραφία θώρακος, πράγμα που δεν συμβαίνει. Και, βέβαια, όλοι τονίζουν την αναγκαιότητα περαιτέρω φροντίδας και θεραπείας όσων απολύονται με φυματίωση και είναι ανασφάλιστοι.
Κατά τη γνώμη των γιατρών, από τους 128 οροθετικούς, οι 110 θα μπορούσε να μη βρίσκονται στο νοσοκομείο, αλλά να παραμένουν στη φυλακή, σε καλές συνθήκες διαβίωσης, να παρακολουθούνται από μονάδες λοιμώξεων του νοσοκομείου της περιοχής, να τους βλέπουν οι δικοί τους και να μην απομονώνονται.
* * *
Μετά απ’ αυτήν την εμπειρία μόνο αγανάκτηση νιώθω ακούγοντας τον συνεχή θόρυβο περί ασφάλειας, για την ανάγκη δημιουργίας φυλακών υψίστης ασφαλείας, παρακολουθώντας την όλη τρομολαγνία και τον «ηθικό πανικό» για το ζήτημα των αδειών. Αγανάκτηση, γιατί η πραγματική ασφάλεια έγκειται στην αλλαγή των απάνθρωπων και εξευτελιστικών συνθηκών κράτησης, καθώς και στην εξασφάλιση της υγείας των φυλακισμένων, του σωφρονιστικού προσωπικού και της δημόσιας υγείας συνολικά.
* Η Βασιλική Κατριβάνου είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ
